Ο τρόπος που η Ξένια Καλογεροπούλου γράφει στον εκλιπόντα σύντροφό της, τον κριτικό θεάτρου - κινηματογράφου και μεταφραστή Κωστή Σκαλιόρα, δεν είναι καθόλου μελό. Είναι συγκινητικός, σπαρακτικός κάποιες φορές (ιδίως όταν περιγράφει πολύ δύσκολες στιγμές της ζωής της, όπως οι άτυχες εγκυμοσύνες και τα παιδιά που έχασε) αλλά όχι μελό. Του απευθύνεται με την ήσυχη συνείδηση της γυναίκας που είπε στον αγαπημένο της όσα έπρεπε να πει εγκαίρως, πριν εκείνος φύγει. Πράγμα σπάνιο. Ωστόσο, η απώλεια είναι πάντα σκληρή ακόμη κι αν δεν έχεις αφήσει εκκρεμότητες. Ιδίως μετά από μια συμβίωση 37 χρόνων.
Υπάρχει ένα σημείο μέσα στο βιβλίο όπου η Ξένια γράφει στον Κωστή:
«Ποτέ δε θα μου ξανατηλεφωνήσεις από το γραφείο σου, λίγο πιο κει στο δωμάτιό μου, για να με ρωτήσεις: “Χαρά της ζωής μου τι ώρα λες να φάμε απόψε;”».
Αναρωτιέμαι, πόσοι άντρες μιλούν έτσι στη γυναίκα τους…
Με αφορμή την παρουσίαση στην Καλαμάτα, του βιβλίου της «Γράμμα στον Κωστή» (εκδόσεις Πατάκη), η ηθοποιός, συγγραφέας και πρωτοπόρος του παιδικού θεάτρου στην Ελλάδα, μίλησε στην Kalamata Journal. Από κοντά μπορείτε να την ακούσετε τη Δευτέρα 21 Νοεμβρίου στις 7.30 το απόγευμα στο βιβλιοπωλείο «Βιβλιόπολις», ενώ στις 5.00 θα παρουσιάσει στη Βιβλιοθήκη του 10ου Δημοτικού Σχολείου τα «Παραμύθια με την Ξένια» (εκδόσεις Μάρτης).
Ένας χρόνος πέρασε από τότε που εκδόθηκε το «Γράμμα στον Κωστή»…
Όντως, 30 Νοεμβρίου ήταν.
Ο κόσμος το αγάπησε, το βράβευσε…
Όταν άρχισα να το γράφω, δεν ήξερα ότι γράφω βιβλίο. Είχα μια ανάγκη να μιλήσω στον άντρα μου και άρχισα να του μιλάω μέσα από ένα γράμμα. Σιγά σιγά σε αυτό το γράμμα ήθελα να γράψω αυτά που δε θέλω να ξεχάσω. Και συνέχισα να γράφω. Κάποια στιγμή έδειξα αυτό που έγραφα στην κουμπάρα μου, την Άλκη Ζέη, και μου λέει, αυτό είναι βιβλίο, πρέπει να το εκδώσεις. Κι έτσι βγήκε πέρυσι. Δυο χρόνια περίπου το έγραφα. Τώρα έχει κάνει 9η έκδοση και χαίρομαι πολύ γιατί προφανώς ο κόσμος το αγαπάει, βρίσκει σ’ αυτό πράγματα δικά του. Άλλος συγκινείται με το βιβλίο, άλλος διασκεδάζει, ο καθένας το διαβάζει όπως θέλει, όπως πρέπει δηλαδή να διαβάζεται ένα βιβλίο. Αισθάνομαι μια μεγάλη ζεστασιά γύρω μου από τότε που βγήκε.
Πώς νιώθετε που μοιράζεστε τόσο προσωπικά πράγματα με τους αναγνώστες; Το έχετε ξανακάνει;
Όχι, είναι η πρώτη φορά. Γενικά δεν αισθανόμουν πολύ ευτυχής και με τις συνεντεύξεις που έδινα, με τις ερωτήσεις που μου έκαναν, ενώ εδώ κάθισα μόνη μου και έγραφα ό,τι μου ερχόταν, ό,τι ήθελα να γράψω και μάλιστα δεν διόρθωσα τίποτα. Όπως το τέλειωσα το έδωσα, δεν άρχισα να αφαιρώ ή να προσθέτω. Βγήκε όλο πολύ απλά και αυθόρμητα και μπήκαν μέσα και τα ευχάριστα και τα δυσάρεστα και τα πολύ προσωπικά, ορισμένα. Μου έκανε πολύ καλό. Πάρα πολύ καλό.
Ξεκινήσατε να το γράφετε αμέσως μόλις χάσατε τον άντρα σας;
Ναι, την ίδια μέρα που έγινε η κηδεία. Μου φαινόταν φοβερό ότι δε μπορώ πια να του μιλάω και άρχισα να του γράφω δυο λόγια. Ε, βέβαια, τα δύο αυτά χρόνια δεν έγραφα συνέχεια. Ήταν μέρες που κλεινόμουν μέσα και έκανα μόνο αυτό, ανάμεσα όμως υπήρχαν και στιγμές που έπαιξα στο θέατρο, οπότε το άφηνα για κάποιες μέρες και μετά το ξανάπιανα.
Μέσα από το βιβλίο γνώρισαν τον Κωστή Σκαλιόρα και όσοι δεν τον ήξεραν, έμαθαν πόσο αξιόλογος άνθρωπος ήταν. Δεν έκανε συχνά δημόσιες εμφανίσεις, μόνο στο θέατρό σας (το Θέατρο Πόρτα), λέει, ερχόταν.
Και στο θέατρό μου ερχόταν μόνο στις πρεμιέρες, για να υποδεχθεί τους φίλους μας ή σε καμιά γενική δοκιμή για να μας συμπαρασταθεί. Βέβαια, για ένα μεγάλο διάστημα που διηύθυνε την Εταιρεία Σπουδών, είχε να κάνει με πάρα πολύ κόσμο, οργάνωνε ομιλίες, εκθέσεις και είχε επαφές με πολλούς ανθρώπους, συγγραφείς, φιλοσόφους, καλλιτέχνες, όμως ο ίδιος δεν μίλαγε μπροστά στον κόσμο. Παλιά το έκανε, όταν ήταν πολύ νέος, αλλά μετά αποφάσισε ότι δεν θέλει να μιλάει δημόσια.
Ήταν τόσο ευγενής και γλυκός όσο φαίνεται στις φωτογραφίες;
Ήταν εξαιρετικά ευγενής και γλυκός και αυτό είναι κάτι που όλοι θυμούνται και αναφέρουν.
Σας επηρέασε σαν χαρακτήρα;
Με επηρέασε σε πολλά πράγματα. Ένα βασικό αποτέλεσμα της επιρροής του είναι ότι αυτός με έσπρωξε να γράψω. Το πρώτο θεατρικό που έγραψα ήταν ο «Οδυσσεβάχ» και το έγραψα επειδή αυτός επέμενε ότι μπορώ να γράψω θεατρικό έργο. Εγώ απλώς έψαχνα να βρω έργα για να τα μεταφράζω. Με την παρότρυνσή του πήρα το κουράγιο και έγραψα το πρώτο. Ε, μετά έγραψα άλλα δύο μόνη μου κι άλλα έξι με τον Θωμά το Μοσχόπουλο.
Είχατε μια σχέση άλλης εποχής; Υπάρχουν τέτοιες σχέσεις σήμερα στα νέα ζευγάρια;
Νομίζω ναι, υπάρχουν. Γιατί τα ζευγάρια τα νεανικά που «στρώνονται» μαζί, έχουν κι αυτή τη φιλία μαζί με τον έρωτα. Δηλαδή, για να μοιραστείς τη ζωή σου με κάποιον δε φτάνει να είσαι ερωτευμένος, πρέπει να νιώθεις και κάτι σαν τη φιλία. Αυτή την επιθυμία να μοιράζεσαι πράγματα με τον άλλο και να περνάς καλά σε όλες τις φάσεις της ζωής σου.
Του γράφετε ακόμη;
Όχι. Αυτό ήταν. Τον σκέφτομαι, μπορεί να του μιλάω κάποια στιγμή, αλλά δεν του γράφω πια. Όταν έγραφα το βιβλίο, μπορούσα να πάω έναν περίπατο ή σε μια συναυλία και εξακολουθούσα στο μυαλό μου να του γράφω. Τώρα, μόνο άμα βλέπω κάτι που μου αρέσει πολύ, στο θέατρο ή μια μουσική που ακούω ή ένα βιβλίο που διαβάζω, λυπάμαι που δεν μπορεί να το ευχαριστηθεί κι αυτός. Αυτό γίνεται πάντα όταν συμβαίνει κάτι ωραίο. Όταν συμβαίνει κάτι κακό βέβαια, είτε προσωπικά είτε στην κοινωνική και πολιτική μας ζωή, λέω ευτυχώς που δεν το βλέπει.
Όσο ήσασταν μαζί προλάβατε να του εκφράσετε όσα θέλατε; Υπάρχει κάτι που δεν του είπατε;
Ευτυχώς όχι. Αυτό το μάθημα το είχα ήδη μάθει, γιατί ήθελα να είχα πει πράγματα στους γονείς μου που δεν τους τα είπα πριν πεθάνουν και αυτό το λάθος δεν το ξανακάνω, όχι με τον Κωστή, ούτε με τους φίλους μου. Ούτε και το βιβλίο είχε τέτοιο σκοπό, να του πω πράγματα που δεν του είχα πει.
Στο βιβλίο μιλάτε και για σας, για τη ζωή σας, το θέατρο, την Ελλάδα του ΄60, τα παιδικά σας χρόνια. Ο αναγνώστης δηλαδή θα βρει κι άλλα…
Ναι, νομίζω ότι παίρνει μια ιδέα για όλη μου τη ζωή. Μου αρέσει πολύ να θυμάμαι τα παλιά. Τα παιδικά μου χρόνια ας πούμε είναι κάτι πολύ σημαντικό για μένα, γιατί πάντα τα θυμόμουν πολύ ζωντανά, με κάθε λεπτομέρεια. Τα βλέπω μπροστά μου. Κι αυτό μ’ αρέσει πολύ…
