Της Αγγελικής Μπουμποπούλου*
Στην παραλιακή ζώνη της Καλαμάτας, στην περιοχή του Λιμένα, τοποθετήθηκαν γύρω στο έτος 2000, ιστοί φωτισμού ύψους 6 μέτρων περίπου από γαλβανισμένη λαμαρίνα. Στον βραχίονα των ιστών τοποθετήθηκαν…
…φωτιστικά σώματα σε ύψος περίπου 5 μέτρων με λαμπτήρες ατμών υδραργύρου 250W.
Η επιλογή των ιστών
Η αισθητική επιλογή των ιστών και των φωτιστικών σωμάτων είχε γίνει με βάση αρχιτεκτονικά κριτήρια και η λογική της επιλογής ήταν ο ιστός να «σχετίζεται» με τα ιστία των σκαφών και το φωτιστικό σώμα να «προσεγγίζει» σχηματικά στην καρίνα τους.
Οι ιστοί τοποθετήθηκαν επί της κατόψεως του χώρου σε διάταξη «Γ». Στην μεγάλη πλευρά του οποίου τοποθετήθηκαν 12 τεμάχια ιστών, ενώ στην μικρή πλευρά 3 τεμάχια.
Οι ιστοί είχαν τοποθετηθεί σε σχετικά μεγάλη απόσταση ο ένας από τον άλλον με συνειδητή επιλογή, ώστε να μην αποκρύπτεται από την ένταση του φωτός, η θέαση της θάλασσας από τους πολίτες που θα κινούνταν στην περιοχή του λιμανιού.
Κατά την μελέτη του έργου για την αναβάθμιση του φωτισμού στο εν λόγω σημείο υπήρχαν περιορισμοί, όπως:
- Nα μην υπάρξει τροποποίηση των προαναφερόμενων αισθητικών επιλογών
- Nα μην αλλαχθεί το φωτιστικό σώμα, τόσο λόγο οικονομικών περιορισμών, όσο και λόγω της εξαιρετικής ποιότητας κατασκευής του
- Nα μην μεγαλώσει το ύψος των ιστών και να μην μετακινηθούν από τη θέση τους, παρόλο που κατά την εκτέλεση του έργου, επιμέρους διαστάσεις τους είχαν τροποποιηθεί σε σχέση με τη μελέτη
- Nα μην υπάρξει παρέμβαση στους ιστούς σε σχέση με τα ποιοτικά στοιχεία του γαλβανίσματος
Νέοι λαμπτήρες
Το Μάιο του 2014 επιλέχθηκε σε πρώτη φάση η αντικατάσταση των υπαρχόντων λαμπτήρων με νέους λαμπτήρες μεταλλικών αλογονιδίων κεραμικού καυστήρα 100W.
Για να υλοποιηθεί αυτή η αντικατάσταση, απαραίτητη ήταν επιπροσθέτως και η αντικατάσταση των οργάνων εναύσεως που ενεργοποιούν τους λαμπτήρες διαφορετικού τύπου. Οι λόγοι που οδήγησαν στην επιλογή αυτής της αλλαγής ήταν:
- Λειτουργικοί οι οποίοι σχετίζονται με την ποιότητα του φωτισμού,
- Εξοικονόμησης ενέργειας λόγω της μικρότερης κατανάλωσης των νέων λαμπτήρων και
- Η δεδομένη κατάργηση της μελλοντικής παραγωγής λαμπτήρων ατμών Υδραργύρου από τις εταιρίες φωτισμού με βάση Ευρωπαϊκή Οδηγία
Χρήση LED
Παραθέτουμε παρακάτω το αποτέλεσμα της διαφοροποίησης στο φωτισμό που προέκυψε κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης. Είναι εμφανής τόσο η ποιοτική αναβάθμιση του φωτισμού της περιοχής, όσο και η αύξησή του. Από την άλλη, ως αποτέλεσμα της αναβάθμισης αυτής είναι πλέον και η εμφανής θετική επίδραση στην ψυχολογία των χρηστών του χώρου.
Σε δεύτερη φάση, επιλέχθηκε η τοποθέτηση ταινίας Led καθ’ όλο το μήκος του κατακόρυφου άξονα των ιστών. Στόχος της παρέμβασης ήταν η αναβάθμιση της «αισθητικής» στην περιοχή του λιμένα.
Δεδομένης της υπάρχουσας κατάστασης, με τους ιστούς να αποτελούνται από δυο αυτοτελή κατακόρυφα κομμάτια, στο πλαίσιο διερεύνησης του θέματος για την επιλογή της καλύτερης ιδέας, η λύσης του προβλήματος προσεγγίσθηκε με την τοποθέτηση ταινίας LED. Στόχος της ιδέας ήταν ο τονισμός του κατακόρυφου άξονα του ιστού, χωρίς όμως να παρατηρούνται οχλήσεις στους χρήστες του χώρου από το παραγόμενο φως.
Η ταινία LΕD, προκειμένου να προστατευθεί από τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν γύρω από το παραθαλάσσιο περιβάλλον, τοποθετήθηκε εντός καναλιού από προφίλ αλουμινίου με στόχο την αύξηση του χρόνου ζωής της. Η στερέωση του καναλιού επί του ιστού έγινε με την χρήση γαλβανισμένης λαμαρίνας. Επιπροσθέτως, εντός του φωτιστικού σώματος τοποθετήθηκε τροφοδοτικό κατάλληλο για την παροχή συνεχούς ρεύματος στη ταινία LED.
Μέσω της ταινίας LED, μία βασική επιδίωξη ήταν να καλυφθεί με χρώμα το ενδιάμεσο κενό που υπάρχει λόγω της κατασκευής μεταξύ των δυο αυτοτελών τμημάτων των ιστών, με σκοπό την ανάδειξή τους. Η επιλογή του χρώματος που θα έφερε η ταινία LED ορίστηκε σε μπλε, ώστε να συσχετίζεται υποσυνείδητα με το χρώμα της θάλασσας.
Δεδομένου του γεγονότος ότι η απόσταση των δυο τμημάτων μεταξύ τους ήταν σχετικά μικρή δεν ήταν απαραίτητη η τοποθέτηση ισχυρότερης σε W ταινίας LED, από αυτή των 4,8W/m η οποία και χρησιμοποιήθηκε.
Λόγω της αντανάκλασης από το ένα τμήμα στο άλλο, το ενδιάμεσο κενό «γέμιζε» με χρώμα. Παράλληλα όμως έπρεπε η επιλογή να εξασφαλίζει ότι δεν θα παρουσιαστούν φαινόμενα θάμβωσης για τρεις κατηγορίες χρηστών:
- διαβάτες στον χώρο του λιμανιού
- καθήμενους στους εμπορικούς χώρους αναψυχής
- ιδιοκτήτες επαγγελματικών σκαφών
Επιτυχία αποτελεί το γεγονός ότι το προαναφερόμενο ζητούμενο επετεύχθη, εξασφαλίστηκε δηλαδή κατά την εκτέλεση, για όλες τις ομάδες του πληθυσμού.
Γραμμική τοποθέτηση
Τα αποτελέσματα είναι ακόμα θεαματικότερα λόγω του γεγονότος ότι παρόλο που οι ιστοί είναι τοποθετημένοι γραμμικά ο ένας σε σχέση με τον άλλον, το φαινόμενο που παρατηρείται είναι:
Αφενός, οι διαβάτες δε βλέπουν το φως πάνω στους ιστούς να διαχέεται με τον ίδιο τρόπο σε κάθε έναν από αυτούς. Δεν υπάρχει ενιαίο αισθητικό φαινόμενο από τα παιχνίδια του φωτός πάνω στους ιστούς παρόλη την γραμμικότητα τους. Επεξηγώ ότι η γωνία θέασης κάθε ενός από τους ιστούς, όταν ο διαβάτης είναι στατικός, δεν είναι η ίδια. Τον πιο κοντινό ιστό ο διαβάτης τον βλέπει υπό οξεία γωνία, ενώ τον πιο μακρινό υπό αμβλεία γωνία. Το προαναφερόμενο φαινόμενο δημιουργεί ήδη από μόνο του ένα «παιχνίδι» με το φως. Κατά την κίνηση των διαβατών το φαινόμενο εντείνεται. Διευκρινίζω επιπροσθέτως ότι οι χρήστες που κινούνται ο ένας δίπλα στον άλλον παράλληλα με τους ιστούς, δεν βλέπουν τους ίδιους φωτεινούς σχηματισμούς στον ίδιο ιστό παρατήρησης.
Αφετέρου, οι καθήμενοι βλέπουν το έγχρωμο φως μόνο στους ιστούς που βρίσκονται απέναντι τους και ειδικότερα σε αυτούς που βρίσκονται σε γωνία μεγαλύτερη των 0οαπό αυτούς, δηλαδή πριν και μετά από το σημείο της θέσης τους. Επιπροσθέτως, στον ιστό που ενδεχομένως βρίσκεται μπροστά τους, το κενό μεταξύ των δυο μελών τους δεν γεμίζει με το μπλε χρώμα του φωτός που παράγει η ταινία LED, με αποτέλεσμα να μην παρουσιάζεται ενόχληση στο μάτι. Επιπροσθέτως το φωτιστικό σώμα των μεταλλικών αλογονιδίων, φωτίζει προς την πλευρά των καθήμενων, με αποτέλεσμα το λευκό χρώμα του λαμπτήρα, μπροστά από το μπλε της ταινίας LED να δημιουργεί μια διχρωμία επάνω στο σώμα του ιστού. Πλησίον του λαμπτήρα παρατηρείται η ύπαρξη λευκού φωτός ενώ όσο απομακρυνόμαστε από αυτόν, το φως αρχίζει να γίνεται μπλε όσο το μάτι κινείται προς τα άκρα του ιστού.
Φαινόμενο του φωτός
Σε ό,τι αφορά στον χώρο του προσήνεμου μώλου (προλιμένας μήκους 1χιλιομέτρου), ο οποίος βρίσκεται χωροταξικά απέναντι και μάλιστα σε αρκετά μεγάλη απόσταση από τον χώρο που είναι τοποθετημένοι σήμερα οι ιστοί ενδιαφέρον παρουσιάζει το φαινόμενο του φωτός που παρατηρείται κατά την κίνηση των διαβατών. Το φως που παράγεται από την ταινία Led, δημιουργεί την αίσθηση για τους διερχόμενους στον προλιμένα ότι οι ιστοί δεν μπορεί παρά να είναι κατασκευασμένοι από γυαλί στο χρώμα της θάλασσας.
Αισθητικά από τις μέχρι στιγμής κρίσεις των χρηστών της περιοχής του λιμένα, το οπτικό αποτέλεσμα του εγχειρήματος προσδίδει στην περιοχή «Αισθητικό Ενδιαφέρον». Έχει αντιμετωπισθεί με θετική διάθεση από πολίτες και επισκέπτες, τόσο αισθητικά, όσο και τεχνικά. Η διαφοροποίηση της ατμόσφαιρας, δημιουργεί ουσιαστική αναβάθμιση στην συγκεκριμένη περιοχή με τα ανάλογα αποτελέσματα στην ψυχολογία των κατοίκων και των επισκεπτών.
*Ηλεκτρολόγος μηχανικός ΠΕ, Lighting Design and Multimedia MA
*Από το site Ηλεκτρολόγος και Σαλόνι Φωτισμού
