Την Τετάρτη, στις 11 το πρωί, στο ξενοδοχείο «REX», η επιμελητική ομάδα του Φεστιβάλ Μηδέν θα παρουσιάσει και επίσημα, σε συνέντευξη Τύπου, το πρόγραμμα του διήμερου προβολών. Μέχρι τότε όμως ας πάρουμε μια εικόνα από τις καλλιτεχνικές διευθύντριες για τη φετινή διοργάνωση και, με την ευκαιρία, να δούμε τι κοινά υπάρχουν σήμερα στο Φεστιβάλ Μηδέν σε σχέση με τα πρώτα Φεστιβάλ που έγιναν στην Καλαμάτα αλλά να ακούσουμε και τη γνώμη τους για την υποψηφιότητα της Καλαμάτας ως Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης το 2021.

Συνέντευξη στον Σταύρο Χ. Μαρτίνο

-Δώδεκα χρόνια Φεστιβάλ Μηδέν. Τι δεν έχει αλλάξει από το 2005 που ξεκινήσατε;
Γιούλα Παπαδοπούλου Αυτή είναι μια πολύ ωραία ερώτηση, γιατί πραγματικά έχουν αλλάξει σχεδόν τα πάντα! Τα μέσα, το διαδίκτυο, η διάδοση και ο όγκος της πληροφορίας (και των βίντεο), η πληθώρα των φεστιβάλ που «γεννιούνται» παγκοσμίως. Αυτό που δεν έχει αλλάξει –κι ελπίζουμε ότι δε θα αλλάξει ποτέ!- είναι η αγάπη μας για τη βιντεοτέχνη ως μορφή τέχνης και επικοινωνίας και η διάθεση μας να βλέπουμε έργα και να γνωρίζουμε συνεχώς νέους καλλιτέχνες, ομάδες και δίκτυα, δημιουργώντας επαφές και συνεργασίες με καλλιτέχνες και διοργανώσεις απ’ όλο τον πλανήτη. Γιατί η τέχνη, πάνω απ’ όλα, είναι ανταλλαγή ιδεών και είναι σημαντικό –και πλήρως αναζωογονητικό- να ξεπερνάει κανείς τα τοπικά σύνορα και να βρίσκεται συνεχώς σε διάλογο με ανθρώπους απ’ όλον τον κόσμο!

-Το Φεστιβάλ Μηδέν γιατί μας «σημαδεύει» φέτος; Τι σημαίνει η αφίσα του;
Μαργαρίτα Σταυράκη Γιατί μοιάζει -περισσότερο παρά ποτέ- να είναι συγκεντρωμένο στο τώρα! Έχει πολλές αξιώσεις από αυτή τη φάση, λες και η μαθητεία χρόνων, η εμπειρία χρόνων, να καταλήγουν στο "εδώ" και να προσπαθούν να μετουσιώσουν το καλύτερο σε δράση. Εμείς είμαστε αλέρτ, οι θεατές μας θέλουμε  να είναι αλέρτ, "λες και" πολύ σημαντικά πράγματα συμβαίνουν γύρω μας και όλοι πρέπει να πάρουμε θέση και να συμμετέχουμε ως ενεργοί παγκόσμιοι πολίτες..., με έμβλημα μας πάντα την τέχνη!
Γ.Π. Η αφίσα βέβαια είναι συμβολική και επιδέχεται πολλές ερμηνείες. Το όπλο είναι επίσης συμβολικό –τα πραγματικά όπλα δεν μας ταιριάζουν, και, ενώ είχαμε διαλέξει ήδη το videostill της αφίσας, το σκεφτήκαμε διπλά όταν λίγο πριν τυπωθεί είχε προηγηθεί η ένοπλη επίθεση στο Ορλάντο. Η επιλογή της εικόνας όμως είχε να κάνει και με το ίδιο το περιεχόμενο του βίντεο απ’ το οποίο προέρχεται –ο καθένας θα βγάλει τα συμπεράσματα του όταν το δει στις προβολές μας, για να μην κάνουμε spoiler! Για μένα προσωπικά πάντως, αυτό που έχει σημασία είναι ο στόχος, που έχει κεντρική θέση στην αφίσα. Είναι σαν μήνυμα να εστιάσουμε στο «σωστό στόχο». Είμαστε σίγουροι ότι «στρέφουμε τα όπλα μας» (τα συμβολικά όπλα) στους σωστούς στόχους; Ή μήπως βλέπουμε (ή κατασκευάζουμε) λάθος εχθρούς; Γιατί, ειδικά σήμερα νομίζω, βιώνουμε παγκοσμίως μια δύσκολη εποχή, που όλοι νιώθουν να βάλλονται από παντού και βρίσκονται διαρκώς σε άμυνα.

-Υπαρξιακά ζητήματα βάζουν οι τίτλοι ορισμένων από τις θεματικές ενότητες του φετινού Φεστιβάλ. Το Φεστιβάλ σε τι βαθμό συγχρονίζεται με τους προβληματισμούς του σύγχρονου ανθρώπου;
Γ.Π. Οι τίτλοι των ενοτήτων που ανακοινώνουμε κάθε χρόνο στην ανοικτή πρόσκληση συμμετοχής, που απευθύνουμε στους καλλιτέχνες παγκοσμίως, είναι σκόπιμα αμφίσημοι -και ως εκ τούτου «υπαρξιακοί»- γιατί θέτουν ερωτήματα που μπορούν να απαντηθούν ποικιλοτρόπως από τους καλλιτέχνες. Ακόμα και ένας φαινομενικά «χαρούμενος» ή «ανέμελος» τίτλος, όπως για παράδειγμα το “In Wonderland”, μπορεί να αποκτήσει εντελώς διαφορετική χροιά ανάλογα με τα έργα, την έμπνευση και την εννοιολογική κατεύθυνση που θα δώσουν οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες. Αυτό είναι που έχει για μας και το μεγαλύτερο ενδιαφέρον, ότι το περιεχόμενο είναι «ανοικτό» και διαμορφώνεται, με ένα μαγικό για μας τρόπο, συλλογικά από τα έργα τόσο διαφορετικών καλλιτεχνών, από τόσο διαφορετικές περιοχές του πλανήτη. Με αυτή την έννοια, κάθε ενότητα είναι σαν αποτύπωμα αυτής της συγκεκριμένης εποχής που διανύουμε. Σαν ν’ ανιχνεύει και να σκιαγραφεί την ταυτότητα της εποχής, και κατ’ επέκταση τους προβληματισμούς του σύγχρονου ανθρώπου, και μάλιστα σε παγκόσμιο επίπεδο.

-Πόσο δύσκολο είναι να καταρτίσετε κάθε φορά το πρόγραμμα του Φεστιβάλ μέσα από την πληθώρα του υλικού που έχετε να επιλέξετε;
Μ.Σ. Όταν έχεις να αντιμετωπίσεις 1000 βίντεο (σχεδόν σε κάθε ετήσιο κάλεσμα) αυτό απαιτεί μια πορεία, είναι κάτι σαν μια περιπέτεια! Βλέπεις τα βίντεο, τα κατατάσσεις, τα ιεραρχείς, απορρίπτεις έναν μεγάλο όγκο που δεν πληρεί τα βασικά αισθητικά και επικοινωνιακά σου κριτήρια, και μετά αρχίζεις (όλοι οι επιμελητές αυτό κάνουν) να προσπαθείς να βρεις την φόρμα που τα συνενώνει, το αφήγημα, τον ρυθμό. Και όπως κάθε περιπέτεια, αυτή η διαδικασία έχει λίγο απ' όλα, και τις δύσκολες, και τις σκοτεινές στιγμές, και τις ανοιχτές και γεμάτες αποκάλυψη, όπου η αποκάλυψη μπορεί να σου δώσει διαφορετικά πράγματα κάθε φορά, γέλιο, δάκρυ, αισθητική απόλαυση, αναζωογόνηση, ό,τι προσφέρει δηλαδή σε κάθε δημιουργό ή θεατή μια καλά ενορχηστρωμένη τέχνη.

-Τι έχουν εκτιμήσει στο Φεστιβάλ Μηδέν άλλες καλλιτεχνικές διοργανώσεις σε όλο τον κόσμο και σας προσκαλούν να συμμετέχετε;
Γ.Π. Από την επανατροφόδητηση που έχουμε μετά από τις συνεργασίες μας στο εξωτερικό (αλλά και στην Ελλάδα), κατά κύριο λόγο εκτιμούν την ποιότητα των προγραμμάτων και την «καθαρότητα» των επιμελειών, τόσο θεματικά, όσο και από άποψη φόρμας. Ένα από τα στοιχεία που ήταν σημαντικά για εμάς εξ’ αρχής ήταν να μείνουμε μέσα στα πλαίσια αποκλειστικά της βιντεοτέχνης, του εικαστικού βίντεο δηλαδή, ενώ αρκετές διοργανώσεις αναμιγνύουν τα είδη και τα στυλ, ενσωματώνοντας για παράδειγμα και ταινίες μικρού μήκους. Αυτό έχει δημιουργήσει μια σύγχυση για το τι τελικά προσδιορίζεται ως βιντεοτέχνη. Επειδή όλη η ομάδα του Μηδέν προερχόμαστε από τον εικαστικό χώρο, θεωρήσαμε δεδομένο ότι το βασικό κριτήριο για τα έργα που επιλέγουμε είναι να έχουν εικαστικό ενδιαφέρον. Έτσι, έχουμε δημιουργήσει με τα χρόνια κι έναν αντίστοιχο πυρήνα καλλιτεχνών και συνεργασιών, με αποτέλεσμα όλο και υψηλότερη αισθητική ποιότητα, πάντα προς αυτή την κατεύθυνση.

-Διεκδίκηση της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, το 2021, από την Καλαμάτα. Τι γνώμη έχει το Φεστιβάλ Μηδέν;
Μ.Σ. Επειδή ζούμε σε χαλεπούς καιρούς και όλα μετριούνται διπλά και τριπλά και συχνά παρερμηνεύονται, θα θέλαμε να απαντήσουμε με τις βασικές μας αρχές. Το Μηδέν λοιπόν είναι πάντα θετικό σε οτιδήποτε μπορεί να πυροδοτήσει και να υποστηρίξει την καλλιτεχνική δράση και το έργο. Μας ενδιαφέρει οτιδήποτε ευνοεί συνέργειες μεταξύ ομάδων, φορέων. Μας αφορά ό,τι έχει ως πρώτη προτεραιότητα να ανοίξει μια τοπική κοινωνία στον κόσμο, να διευρύνει την αντίληψη της, την αισθητική της και την επικοινωνία της με το διαφορετικό. Και δεν μας ενδιαφέρει οτιδήποτε έχει διαφορετική στόχευση.

Ομάδα καλλιτεχνικής επιμέλειας: Γιούλα Παπαδοπούλου, Μαργαρίτα Σταυράκη, Γιώργος Δημητρακόπουλος, Μάρθα Ζούπα, Μαρία Μπουρίκα, Νίκος Ποδιάς, Σοφία Γρηγοριάδου
Συνεργάτες: Σταύρος Καπέτης, Χρήστος Τσαμαρδάς, Ντάνυ Κάργας, Βασίλης Παπαευσταθίου, Susan Mar Landau
Αναλυτικό πρόγραμμα και ενημέρωση στην ιστοσελίδα του Festival Μηδέν: www.festivalmiden.gr και στο facebook: www.facebook.com/festivalmiden