Απόψε, Παρασκευή, στις 7.00, θα τελεστούν τα θυρανοίξια της Ι.Μ. Μεταμόρφωσης του Σωτήρος (Ανδρομονάστηρο) στα Πετράλωνα του Δήμου Μεσσήνης από τον Μητροπολίτη Μεσσηνίας Χρυσόστομο. H απόδοση του μνημείου στο κοινό θα γίνει από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας και την προϊσταμένη της, Ευαγγελία Μηλίτση - Κεχαγιά. Θα ακολουθήσουν χαιρετισμοί από τον Περιφερειάρχη Πελοποννήσου Πέτρο Τατούλη και το Δήμαρχο Μεσσήνης Γιώργο Τσώνη, όπως και η παρουσίαση των αναστηλωτικών εργασιών από τον προϊστάμενο του Τμήματος Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιολογικών Χώρων, Μνημείων και Αρχαιογνωστικής Έρευνας της ΕΦ.Α. Μεσσηνίας Μιχάλη Κάππα.
Αύριο, Σάββατο, στις 10.00 το πρωί θα τελεστούν τα θυρανοίξια του Ι.Ν. Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στο Νιόκαστρο Πύλου του Δήμου Πύλου - Νέστορος επίσης από τον Μητροπολίτη Μεσσηνίας Χρυσόστομο. H απόδοση του μνημείου στο κοινό θα γίνει από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας δια της προϊσταμένης Ευαγγελίας Μηλίτση - Κεχαγιά. Θα ακολουθήσουν χαιρετισμοί από τον Περιφερειάρχη Πελοποννήσου Πέτρο Τατούλη και τον Δήμαρχο Πύλου-Νέστορος Δημήτρη Καφαντάρη, καθώς και η παρουσίαση των αναστηλωτικών εργασιών από την Ευγενία Γερούση, πρώην διευθύντρια της Διεύθυνσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων και νυν διευθύντρια της Ειδικής Υπηρεσίας Προβολής και Αξιοποίησης Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Σύγχρονης Δημιουργίας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Στο Ανδρομονάστηρο
Η Μονή Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, γνωστή ευρέως με την επωνυμία «Ανδρομονάστηρο», βρίσκεται νοτιοανατολικά του οικισμού των Πετραλώνων, σε απόσταση μερικών χιλιομέτρων από την Αρχαία Μεσσήνη, εντός κατάφυτης ρεματιάς ιδιαίτερου φυσικού κάλλους.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων, «πρόκειται για το εντυπωσιακότερο μοναστηριακό συγκρότημα της μεσσηνιακής υπαίθρου και ένα από τα ωραιότερα της Πελοποννήσου, τα κτηριακά κατάλοιπα του οποίου μαρτυρούν την ακμή που γνώρισε κατά τη μακραίωνη ιστορία του, από τον 13^ο έως τον 18^ο αι. Λόγω της πολυετούς εγκατάλειψής του, το συγκρότημα παρέμεινε αναλλοίωτο από αυθαίρετες νεωτερικές επεμβάσεις, διατηρώντας πλήθος αυθεντικών στοιχείων, πολύτιμων για τη μελέτη της εξέλιξης της μοναστηριακής αρχιτεκτονικής. Η μονή, φρουριακού χαρακτήρα, με κτήρια διαφορετικών περιόδων και ποικίλων χρήσεων, έχει σε κάτοψη ακανόνιστο τετράπλευρο σχήμα και υψώνεται σε τεχνητό εν μέρει πλάτωμα με κλίση από δυτικά προς ανατολικά. Στα νοτιοανατολικά δεσπόζει το καθολικό, αφιερωμένο στη δεσποτική εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, κτισμένο επάνω σε πηγή με πόσιμο νερό. Το συγκρότημα περιλαμβάνει στα βόρεια την τράπεζα και τον εφαπτόμενο σε αυτήν πύργο, το μαγκιπείο και μία διώροφη πτέρυγα με χώρους ποικίλων χρήσεων, όπου ανοίγεται μέσω διαβατικού η κεντρική είσοδος της μονής. Στα δυτικά αναπτύσσεται μία ακόμη διώροφη πτέρυγα, στο ισόγειο της οποίας διαμορφώνονται αποθήκες, στάβλοι και πατητήρι και στον όροφο κελιά για τη διαμονή των μοναχών και το συνοδικό. Στο νότιο πέρας της δυτικής πτέρυγας δεσπόζει τριώροφος πύργος, που ταυτίζεται με το ηγουμενείο της μονής. Λιθόκτιστος περίβολος οριοθετεί τη μονή στα νότια και ανατολικά.
Η πολυετής εγκατάλειψη της μονής είχε επιδεινώσει την κατάσταση διατήρησης του συγκροτήματος. Τα σοβαρότερα δομοστατικά προβλήματα αντιμετώπιζε η τράπεζα της μονής και ο εφαπτόμενος σε αυτήν πύργος, που κινδύνευαν άμεσα με συνολική κατάρρευση. Οι τοιχογραφίες του καθολικού είχαν επίσης καλυφθεί σχεδόν στο σύνολό τους από νεωτερικά ασβεστώματα. Ασβεστωμένες και επιχρισμένες ήταν οι εσωτερικές επιφάνειες των παρεκκλησίων, του νάρθηκα και του εξωνάρθηκα, καθώς και τα τμήματα της βυζαντινής τοιχοποιίας εξωτερικά και εσωτερικά.
Η αναστήλωση του συγκροτήματος υλοποιήθηκε με αυτεπιστασία από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας και περιλάμβανε δυο έργα. Το πρώτο με τίτλο «Αποκατάσταση τμήματος κτιριακού συγκροτήματος Ι.Μ. Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (Ανδρομονάστηρο)» και προϋπολογισμό 800.000 ευρώ ξεκίνησε τον Μάιο του 2011. Το δεύτερο, με τίτλο «Αποκατάσταση δυτικής πτέρυγας και διαβατικού Ι.Μ. Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (Ανδρομονάστηρο)» με προϋπολογισμό 1.150.000 ευρώ ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2013. Τα έργα εντάχθηκαν στον άξονα προτεραιότητας «08-Αειφόρος Ανάπτυξη και Ποιότητα Ζωής Πελοποννήσου» του Ε.Π. Δυτικής Ελλάδας - Πελοποννήσου - Ιονίων Νήσων 2007-2013. Οι εργασίες ολοκληρώθηκαν τον Δεκέμβριο του 2015».

Στο Νιόκαστρο
«O ναός Μεταμορφώσεως του Σωτήρος καταλαμβάνει κεντρική θέση στο εσωτερικό του Φρουρίου Νιόκαστρου της Πύλου. Το κτήριο με τον περίβολό του εντασσόταν στον οικοδομικό ιστό του ερειπωμένου οικισμού την εποχή της Τουρκοκρατίας και κατά μήκος της νότιας πλευράς του βρισκόταν μία από τις κεντρικές λιθόστρωτες οδούς της πόλης. Με την ίδρυση του κάστρου να χρονολογείται γύρω στα 1573, ο σημερινός ναός αρχικά είχε οικοδομηθεί ως οθωμανικό τέμενος επί των ημερών του σουλτάνου Μουράτ Γ΄ (1573-1595). Στο διάστημα 1686-1715, οι Ενετοί υπό τον Μοροζίνι, κατέλαβαν το φρούριο της Πύλου και το οθωμανικό τέμενος μετατράπηκε σε καθολική εκκλησία που αφιερώθηκε στον Άγιο Βίτο, καθώς το φρούριο καταλήφθηκε την ημέρα της εορτής του. Το Νιόκαστρο τέθηκε και πάλι υπό οθωμανική κυριαρχία το 1715 και πιθανολογείται ότι το κτήριο μετατράπηκε και πάλι σε χώρο ισλαμικής λατρείας. Τον Απρίλιο του 1770 το Νιόκαστρο καταλήφθηκε από τις κοινές δυνάμεις Ρώσων και Μανιατών υπό τους αδελφούς Ορλώφ και το τέμενος μετατράπηκε σε ορθόδοξη χριστιανική εκκλησία. Κατά την παραμονή του γαλλικού εκστρατευτικού σώματος του στρατηγού Maison στο Νιόκαστρο (1828-1830), αλλά και μετά την αποχώρησή των γαλλικών δυνάμεων, το κτήριο του τζαμιού χρησιμοποιήθηκε ως αποθήκη πολεμικού υλικού, τουλάχιστον μέχρι το 1842. Είναι πιθανόν τότε ή λίγο αργότερα να μεταβιβάστηκε το οικοδόμημα στην ορθόδοξη λατρεία.
Το κτήριο παρουσίαζε αρκετές φθορές, κυρίως οικοδομικές, αλλά και μορφολογικές αλλοιώσεις, που προκλήθηκαν τόσο από την παρέλευση του χρόνου, όσο και από επάλληλες παλαιότερες επεμβάσεις σε διάφορα σημεία του. Για τους λόγους αυτούς, κρίθηκε αναγκαία η εκτέλεση ερευνητικών εργασιών (τα έτη 1999-2000 καθώς και τα έτη 2002-2003), η εκπόνηση μελέτης αποκατάστασης και η έναρξη εργασιών, με στόχο την καθολική αντιμετώπιση των προβλημάτων αλλά και προκειμένου να αναδειχθεί ο σημαντικός ιστορικός και αρχιτεκτονικός χαρακτήρας του κτηρίου. Το έργο «Αποκατάσταση Ι.Ν. Μεταμόρφωσης του Σωτήρος» εντάχθηκε στο επιχειρησιακό πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα ΕΣΠΑ2007-2013», με προϋπολογισμό 1.400.000 ευρώ. Το έργο ξεκίνησε το δεύτερο εξάμηνο του 2011, έληξε το δεύτερο εξάμηνο του 2015 και υλοποιήθηκε αρχικά από το Τ.Δ.Π.Ε.Α.Ε. (Επιστημονική Επιτροπή για την Ανάδειξη, Αναστήλωση και Συντήρηση των Κάστρων Πυλίας) και στη συνέχεια από τη Διεύθυνση Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού».